🇹🇷 Türkiye'de Vesayet Hukuku

1. Yasal Dayanak ve Kapsam

Türkiye'de vesayet hukuku, Türk Medeni Kanunu'nun 396 ila 494. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu hükümler, vesayet kurumunun işleyişini, vesayet altına alınacak kişileri ve vesayet organlarını belirler.

2. Vesayet Altına Alınma Sebepleri

Vesayet, aşağıdaki durumlarda söz konusu olabilir:

• Yaş Küçüklüğü: Velayet altında olmayan her küçük vesayet altına alınır (TMK m.404).
• Akıl Hastalığı veya Zayıflığı: Akıl hastalığı veya zayıflığı nedeniyle işlerini göremeyen ergin kişiler kısıtlanır (TMK m.405).
• Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Bağımlılığı: Bu tür alışkanlıklar nedeniyle kendisini veya ailesini tehlikeye atan kişiler kısıtlanır (TMK m.406).
• Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza: Ceza infaz kurumunda bulunan ergin kişiler, isteği üzerine veya gerekli görülmesi hâlinde kısıtlanabilir (TMK m.407).
• Kendi İsteği: Yaşlılık, engellilik, deneyimsizlik veya ağır hastalık nedeniyle işlerini yönetemeyen kişiler kısıtlanmayı isteyebilir (TMK m.408).

3. Vesayet Organları

Vesayet sistemi üç ana organ tarafından yürütülür:

• Vesayet Dairesi: Sulh hukuk mahkemesi hâkimi, vesayet işleriyle ilgilenir.
• Denetim Makamı: Asliye hukuk mahkemesi, vesayet dairesinin işlemlerini denetler.
• Vasi: Vesayet altındaki kişinin işlerini yürütmek üzere atanır.

4. Vesayet Süreci

Vesayet süreci, ilgili mahkemeye başvuru ile başlar. Mahkeme, gerekli incelemeleri yaparak vesayet kararını verir ve uygun bir vasi atar. Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını ve kişisel işlerini yönetir, mahkemeye düzenli raporlar sunar.

5. Uygulamada Örnek

Örneğin, akıl hastalığı nedeniyle işlerini göremeyen bir kişi için mahkeme, tıbbi raporlar doğrultusunda vesayet kararı verir ve bir aile üyesini vasi olarak atar. Vasi, kişinin banka işlemlerini yürütür, sağlık kararlarını alır ve mahkemeye düzenli raporlar sunar.

🇩🇪 Almanya'da Vesayet Hukuku

1. Yasal Dayanak ve Kapsam

Almanya'da vesayet hukuku, Bürgerliches Gesetzbuch (BGB) yani Alman Medeni Kanunu'nda düzenlenmiştir. 1 Ocak 2023'te yürürlüğe giren reformla birlikte, vesayet sistemi modernize edilmiştir.

2. Vesayet Türleri

Almanya'da vesayet üç ana başlık altında incelenir:

• Betreuung (Yasal Danışmanlık): Ergin bireylerin, sağlık sorunları nedeniyle işlerini yürütememesi durumunda atanır.
• Vormundschaft (Vesayet): 18 yaşından küçük çocuklar için, ebeveynlerin yokluğu veya yetersizliği durumunda atanır.
• Pflegschaft (Koruyuculuk): Belirli bir konuda, örneğin malvarlığı yönetimi gibi, sınırlı yetkilerle atanır.

3. Vesayet Süreci

Vesayet süreci, ilgili kişinin veya yakınlarının başvurusu üzerine başlar. Mahkeme, tıbbi raporlar ve sosyal hizmetlerin görüşleri doğrultusunda karar verir. Atanan vasi veya danışman, kişinin işlerini yürütür ve mahkemeye düzenli raporlar sunar.

4. Uygulamada Örnek

Örneğin, zihinsel engelli bir yetişkin için mahkeme, bir sosyal hizmet görevlisini Betreuung olarak atar. Bu kişi, bireyin sağlık kararlarını alır, mali işlemlerini yönetir ve düzenli olarak mahkemeye rapor sunar.

Türkiye ve Almanya Vesayet Hukukunun Karşılaştırılması

Konu Başlığı	Türkiye	Almanya
Yasal Dayanak	Türk Medeni Kanunu (TMK)	Bürgerliches Gesetzbuch (BGB)
Vesayet Türleri	Velayet, Vesayet, Kayyımlık	Betreuung, Vormundschaft, Pflegschaft
Vesayet Sebepleri	Akıl hastalığı, yaş küçüklüğü, bağımlılık vb.	Sağlık sorunları, ebeveyn yokluğu vb.
Vesayet Organları	Sulh ve Asliye Hukuk Mahkemeleri, Vasi	Aile Mahkemesi, Vasi veya Danışman
Süreç Başlatma	Mahkemeye başvuru	Mahkemeye başvuru veya resen
Denetim Mekanizması	Mahkeme denetimi	Mahkeme denetimi
Uluslararası Tanıma	Tanıma ve tenfiz davaları	Tanıma ve tenfiz davaları

Uluslararası Uygulama ve Örnekler

Örnek 1: Almanya'da Verilen Vesayet Kararının Türkiye'de Tanınması

Almanya'da bir kişi için verilen Betreuung kararı, Türkiye'de tanınması için tanıma davası açılmalıdır. Mahkeme, kararın Türk kamu düzenine aykırı olup olmadığını değerlendirir ve uygun bulursa tanıma kararı verir.

Örnek 2: Türkiye'de Verilen Vesayet Kararının Almanya'da Geçerliliği

Türkiye'de verilen bir vesayet kararı, Almanya'da geçerli olması için Alman mahkemelerinde tanınmalıdır. Bu süreçte, kararın Almanya'nın kamu düzenine uygunluğu değerlendirilir.

Almanya’da Verilen Vesayet Kararlarının Türkiye’deki Geçerliliği Nedir?

Almanya’daki “Betreuung” Kararının Türkiye’deki Karşılığı

Almanya’da bir kişinin kısıtlılık durumu varsa (yaşlılık, zihinsel engel, hastalık vb.), mahkeme tarafından atanan kişiye “Betreuer” denir. Bu karar, Türk hukukunda “vasi tayini” ile aynı işlevi görür. Ancak iki ülkenin hukuk sistemi farklı olduğu için bu kararların doğrudan tanınması mümkün değildir; Türkiye’de geçerli hale gelmesi için bazı hukuki işlemler gerekir.

Almanya’daki Vesayet Türleri

1. Betreuung (Yasal temsil – Vasilik)
   • Türkiye’deki Medeni Kanun’un 403. maddesine karşılık gelir.
   • Genelde yetişkinler için atanır.
2. Vormundschaft (Çocuklar için vesayet)
   • 18 yaş altı bireylerde söz konusudur.
   • Türkiye’deki çocuklar için vasi atanması ile benzerdir.
3. Pflegschaft (Sınırlı yetkiyle koruyuculuk)
   • Kayyum tayinine benzer. Sadece belirli işlemler için atanır.

Türkiye’de Tanıma – Tenfiz Süreci

Almanya’daki vesayet kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için:

• Tanıma veya tenfiz davası açılması gerekir.
• Bu dava, Türk Medeni Kanunu ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) çerçevesinde yürütülür.

Gerekli Belgeler:

• Almanca mahkeme kararı (aslı ve yeminli tercümesi)
• Apostil şerhi
• Kimlik, pasaport
• Almanya’daki kararın kesinleştiğini gösterir belge

Görevli Mahkeme:

• Asliye Hukuk Mahkemeleri

Neden Bu İşlem Önemlidir?

Almanya’da bir birey adına verilen “Betreuung” kararı, Türkiye’de geçerli hale getirilmeden:

• Miras paylaşımı yapılamaz.
• Tapu işlemleri gerçekleştirilemez.
• Banka hesapları, araç devri gibi işlemler yürütülemez.

Bu nedenle, özellikle Almanya’da yaşayan ve Türkiye’de miras kalan bir yakının adına işlem yapmak isteyenler mutlaka bu süreci tamamlamalıdır.

Uygulamada Sık Sorulan Sorular

Almanya’daki Betreuer Türkiye’de taşınmaz satabilir mi?

Hayır. Ancak Türkiye’de mahkemece tanındıktan sonra vekaletle satabilir.

Tanıma kararı ne kadar sürer?

Belgeler eksiksizse, 3–6 ay arası sürer. Dava açılması zorunludur.

Türkiye’de tekrar vasi atanmasına gerek olur mu?

Bazı durumlarda Türk mahkemesi ek karar isteyebilir. Ancak tanıma yapılırsa çoğu işlem mümkündür.

SEO Uyumlu Anahtar Kelimeler

• Almanya vesayet kararı Türkiye geçerliliği
• Betreuung kararı Türkiye tanınması
• Vormundschaft tanıma davası
• Almanya vasi kararı Türkiye’de geçerli mi
• Yurtdışında vasi atanması
• Almanya’da Betreuer Türkiye’de işlem yapabilir mi
• Almanya’dan Türkiye’ye miras işlemleri
• Vesayet tanıma ve tenfiz avukatı