Vasiyetname Nasıl Hazırlanır? Şekil Şartları ve Geçerlilik Kriterleri

Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra malvarlığının kimlere, ne şekilde intikal edeceğini belirleyen ve tek taraflı irade beyanı içeren bir ölüme bağlı tasarruftur. Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde düzenlenen vasiyetnameler, belirli şekil şartlarına tabi olup, hukuken geçerli olabilmesi için kanunda öngörülen kriterlere uygun şekilde hazırlanmalıdır. Bu yazımızda vasiyetnamenin nasıl hazırlanacağı, şekil şartları ve geçerlilik kriterleri detaylı olarak ele alınacaktır.

Vasiyetnamenin Hukuki Niteliği Nedir?

Vasiyetname, tek taraflı bir hukuki işlem olup, kişinin ölümünden sonra hüküm ve sonuç doğurur. Mirastan feragat, miras sözleşmesi veya mal paylaşımı gibi iki taraflı işlemlerden farklı olarak, vasiyetname yalnızca miras bırakanın beyanı ile geçerlilik kazanır. Ancak vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için, kanunda belirtilen şekil şartlarına ve içerik kurallarına uygun olması zorunludur.

Vasiyetname Türleri ve Şekil Şartları

TMK'ya göre vasiyetname üç şekilde yapılabilir:

1. Resmî Vasiyetname

Resmî vasiyetname, noter, sulh hâkimi veya yetkili resmi memur huzurunda düzenlenir. İki tanığın da bulunması şarttır.

Şartları:

• Mirasbırakan, iradesini resmi memura açıklar.
• Resmî memur, bu iradeyi yazıya döker.
• Vasiyet eden, yazılanları okur veya kendisine okunur ve imzalar.
• Tanıklar, vasiyetçinin ehil olduğunu ve kendi özgür iradesiyle beyan verdiğini onaylar.
• Hem tanıklar hem resmi memur belgeyi imzalar.

Bu tür vasiyetname, şekil bakımından en güvenli ve geçerli kabul edilen yöntemdir.

2. El Yazılı Vasiyetname

El yazılı vasiyetname, mirasbırakan tarafından tamamen kendi el yazısı ile yazılmalı ve imzalanmalıdır.

Şartları:

• Tamamı mirasbırakanın el yazısıyla yazılmalıdır (daktilo, bilgisayar çıktısı veya başka birinin yazdığı belge geçersizdir).
• Gün, ay ve yıl belirtilerek tarih atılmalıdır.
• Mirasbırakanın imzası bulunmalıdır.

Bu tür vasiyetnamenin ispatı daha zor olabilir; kaybolma veya tahrif edilme riski yüksektir.

3. Sözlü Vasiyetname

Sözlü vasiyetname, olağanüstü durumlarda başvurulan istisnai bir yöntemdir (savaş, ölüm tehlikesi, ulaşımın imkânsız hale gelmesi vb.).

Şartları:

• Mirasbırakan, iki tanığa son arzularını sözlü olarak bildirir.
• Tanıklar, bu beyanı hemen yazıya geçirerek altını imzalar ve yetkili makama teslim eder.
• Sözlü vasiyet en kısa sürede resmî şekilde onaylanmalıdır.
• Olağanüstü hâl ortadan kalktıktan sonra vasiyetçi sağ kalırsa, sözlü vasiyet geçerliliğini yitirir.

Vasiyetnamenin Geçerlilik Kriterleri

Bir vasiyetnamenin hukuken geçerli sayılması için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:

1. Ehliyet

• Vasiyet yapma ehliyeti, 15 yaşını doldurmuş ve ayırt etme gücüne sahip kişilere aittir (TMK m.502).
• Akıl hastalığı, sarhoşluk, alkol veya uyuşturucu etkisi gibi nedenlerle ayırt etme gücü olmayan kişilerin yaptığı vasiyetnameler geçersizdir.

2. Şekil Şartlarına Uygunluk

• Seçilen vasiyet türüne göre yukarıda belirtilen şekil şartlarının eksiksiz yerine getirilmesi gerekir.
• Özellikle el yazılı vasiyetnamede, tarih ve imza eksikliği, geçersizlik sebebi olabilir.

3. İçerik Açısından Hukuka Uygunluk

• Vasiyetname, kamu düzenine, ahlaka ve yasal sınırlamalara aykırı hükümler içermemelidir.
• Zorunlu mirasçılar varsa, saklı paylarına zarar verecek şekilde yapılan tasarruflar, tenkis davası ile iptal ettirilebilir.

Vasiyetnamenin İptali ve Hükümsüzlüğü

Vasiyetname aşağıdaki durumlarda iptal edilebilir:

• Şekil eksikliği (örneğin tarih veya imza yoksa),
• Ehliyetsizlik (vasiyet anında ayırt etme gücü yoksa),
• Hile, tehdit, cebir veya aldatma ile düzenlenmişse,
• Kamu düzenine veya ahlaka aykırı hükümler varsa.

İlgili kişiler, vasiyetnamenin iptali için mahkemeye başvurarak dava açabilir.

Sonuç: Vasiyetname Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Vasiyetname, ölüm sonrası malvarlığının paylaşımında uyuşmazlıkları önlemek adına büyük önem taşır. Hukuka uygun, geçerli ve açık bir vasiyetname hazırlamak isteyen bireylerin, bir avukattan hukuki danışmanlık alması önerilir. Özellikle büyük malvarlığına sahip kişiler için resmî vasiyetname en güvenilir yöntemdir.

Sıkça Aranan Terimler:

• Vasiyetname nasıl yazılır?
• Vasiyet geçerli mi?
• El yazılı vasiyet geçerlilik şartları
• Resmî vasiyet nasıl yapılır?
• Vasiyetname iptal davası