Türk Havacılık Kanununa Göre Gecikmiş Seferler ve Bagaj Kaybı/Hasarlarında Hava Yollarının Sorumlulukları

Türk Havacılık Kanunu, yolcuların haklarını koruma amacıyla hava yollarının sorumluluklarını net bir şekilde belirlemiştir. Özellikle uçuş gecikmeleri, bagaj kaybı ve hasarı gibi durumlarda yolculara sunulan yasal haklar, uluslararası düzenlemelerle paralellik gösterir. Avrupa Birliği’nin EC 261/2004 Yönetmeliği gibi, Türkiye’deki düzenlemeler de hem iç hat hem de uluslararası uçuşlar için çeşitli haklar sağlar.

1. Uçuş Gecikmeleri

Uçuş gecikmelerinde hava yolu şirketlerinin sorumluluğu, yolcuların mağduriyetini minimize etmeyi amaçlar. Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun ilgili maddelerine göre, gecikme süresine bağlı olarak hava yolu şirketi yolculara çeşitli hizmetler sunmak zorundadır:

• İki saatten fazla gecikme durumunda: Yolculara ücretsiz yiyecek-içecek servisi sunulmalıdır.

• Uzun süreli gecikmeler (5 saat ve üzeri): Bu durumda yolcular, uçuşu iptal etme ve bilet ücretini geri alma hakkına sahiptir.

• Alternatif uçuş veya konaklama: Eğer uçuş bir sonraki güne ertelenirse, hava yolu şirketi yolculara konaklama ve transfer hizmeti sağlamakla yükümlüdür.

Bu düzenlemeler, özellikle "mücbir sebep" dışındaki gecikmelerde yolcuların zararını azaltmayı hedefler.

2. Bagaj Kaybı ve Hasarı

Bagajın kaybolması veya hasar görmesi durumunda hava yolları, Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Montreal Konvansiyonu hükümlerine göre tazminat ödemek zorundadır. Yolcuların bagaj kaybı ya da hasarıyla ilgili hakları şu şekilde özetlenebilir:

• Bagaj kaybı: Yolcu, bagajının kaybolduğunu öğrendikten itibaren en geç 21 gün içinde yazılı olarak hava yolu şirketine başvurmalıdır. Bagajın kaybı durumunda belirli bir üst limite kadar tazminat talep edilebilir.

• Bagaj hasarı: Hasar gören bagajlar için yolcu, bagajını teslim aldıktan sonra en geç 7 gün içinde şikayette bulunmalıdır. Hasarın büyüklüğüne göre hava yolu şirketi tazminat öder.

• Üst tazminat limitleri: Montreal Konvansiyonu’na göre bagaj kaybı ya da hasarında hava yolu şirketleri yaklaşık 1.288 Özel Çekme Hakkı (Special Drawing Rights - SDR) ile sınırlı bir tazminat ödemekle yükümlüdür.

3. Yasal Süreç ve Tazminat Talepleri

Hava yolu şirketleri, yolcuların yasal taleplerini gecikme, bagaj kaybı veya hasar durumlarında zamanında karşılamak zorundadır. Yolcular, mağduriyetlerinin giderilmemesi durumunda ilgili hukuk yollarına başvurarak haklarını arayabilirler. Tazminat talepleri için avukat desteği almak, sürecin daha sağlıklı işlemesini sağlayacaktır.

Bu bağlamda, uçuş gecikmesi veya bagaj kaybı/hasarı gibi durumlarla karşılaşan yolcular, Türk Sivil Havacılık Kanunu, Montreal Konvansiyonu ve uluslararası havacılık kuralları çerçevesinde geniş haklara sahiptir. Almanya'dan Türkiye'ye seyahat eden yolcuların bu haklardan yararlanabilmesi için, her iki ülkedeki düzenlemelerden haberdar olması önemlidir.

Avukatlık hizmeti için, havacılık hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak, sürecin hızlı ve verimli bir şekilde ilerlemesini sağlar.

 

Türk Havacılık Kanununa Göre Gecikmiş Seferler ve Bagaj Kaybı/Hasarlarında Hava Yollarının Sorumlulukları

 

Türk Havacılık Kanunu, yolcuların haklarını koruma amacıyla hava yollarının sorumluluklarını net bir şekilde belirlemiştir. Özellikle uçuş gecikmeleri, bagaj kaybı ve hasarı gibi durumlarda yolculara sunulan yasal haklar, uluslararası düzenlemelerle paralellik gösterir. Avrupa Birliği’nin EC 261/2004 Yönetmeliği gibi, Türkiye’deki düzenlemeler de hem iç hat hem de uluslararası uçuşlar için çeşitli haklar sağlar.

 

1. Uçuş Gecikmeleri

Uçuş gecikmelerinde hava yolu şirketlerinin sorumluluğu, yolcuların mağduriyetini minimize etmeyi amaçlar. Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun ilgili maddelerine göre, gecikme süresine bağlı olarak hava yolu şirketi yolculara çeşitli hizmetler sunmak zorundadır:

 

İki saatten fazla gecikme durumunda: Yolculara ücretsiz yiyecek-içecek servisi sunulmalıdır.

Uzun süreli gecikmeler (5 saat ve üzeri): Bu durumda yolcular, uçuşu iptal etme ve bilet ücretini geri alma hakkına sahiptir.

Alternatif uçuş veya konaklama: Eğer uçuş bir sonraki güne ertelenirse, hava yolu şirketi yolculara konaklama ve transfer hizmeti sağlamakla yükümlüdür.

Bu düzenlemeler, özellikle "mücbir sebep" dışındaki gecikmelerde yolcuların zararını azaltmayı hedefler.

 

2. Bagaj Kaybı ve Hasarı

Bagajın kaybolması veya hasar görmesi durumunda hava yolları, Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Montreal Konvansiyonu hükümlerine göre tazminat ödemek zorundadır. Yolcuların bagaj kaybı ya da hasarıyla ilgili hakları şu şekilde özetlenebilir:

Bagaj kaybı: Yolcu, bagajının kaybolduğunu öğrendikten itibaren en geç 21 gün içinde yazılı olarak hava yolu şirketine başvurmalıdır. Bagajın kaybı durumunda belirli bir üst limite kadar tazminat talep edilebilir.

 

Bagaj hasarı: Hasar gören bagajlar için yolcu, bagajını teslim aldıktan sonra en geç 7 gün içinde şikayette bulunmalıdır. Hasarın büyüklüğüne göre hava yolu şirketi tazminat öder.

Üst tazminat limitleri: Montreal Konvansiyonu’na göre bagaj kaybı ya da hasarında hava yolu şirketleri yaklaşık 1.288 Özel Çekme Hakkı (Special Drawing Rights - SDR) ile sınırlı bir tazminat ödemekle yükümlüdür.

 

3. Yasal Süreç ve Tazminat Talepleri

Hava yolu şirketleri, yolcuların yasal taleplerini gecikme, bagaj kaybı veya hasar durumlarında zamanında karşılamak zorundadır. Yolcular, mağduriyetlerinin giderilmemesi durumunda ilgili hukuk yollarına başvurarak haklarını arayabilirler. Tazminat talepleri için avukat desteği almak, sürecin daha sağlıklı işlemesini sağlayacaktır.

 

Bu bağlamda, uçuş gecikmesi veya bagaj kaybı/hasarı gibi durumlarla karşılaşan yolcular, Türk Sivil Havacılık Kanunu, Montreal Konvansiyonu ve uluslararası havacılık kuralları çerçevesinde geniş haklara sahiptir. Almanya'dan Türkiye'ye seyahat eden yolcuların bu haklardan yararlanabilmesi için, her iki ülkedeki düzenlemelerden haberdar olması önemlidir.

 

Avukatlık hizmeti için, havacılık hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak, sürecin hızlı ve verimli bir şekilde ilerlemesini sağlar.

 

Uçuş Gecikmesi, Bagaj Kaybı ve Hasarı Durumunda Yolcu Hakları – 2025 Rehberi

Giriş

Havayolu ile seyahat eden birçok kişi zaman zaman gecikmeler, bagaj kayıpları ya da valiz hasarı gibi olumsuzluklarla karşılaşabiliyor. Bu gibi durumlarda pek çok yolcu ne yapacağını bilememekte ve zararı kendi cebinden karşılamak zorunda kalmaktadır. Oysa ki ulusal ve uluslararası hukuk düzenlemeleri yolculara bu durumlarda çeşitli haklar tanımaktadır. Bu yazıda, uçak yolculuklarında yaşanabilecek mağduriyetler karşısında yolcunun sahip olduğu haklar, tazminat yolları ve Yargıtay içtihatları ile birlikte ayrıntılı olarak incelenecektir.

 

1. Uçuş Gecikmesi: Yolcunun Tazminat Hakkı

AB 261/2004 Sayılı Tüzük Kapsamında Haklar

Avrupa Birliği hukukunda yer alan 261/2004 sayılı Tüzük, AB’den kalkan veya AB merkezli havayolları tarafından işletilen uçuşlar için geçerlidir.

 

Bu düzenleme kapsamında:

              •            2 saatten fazla gecikme: Yolcuların havayolu şirketinden ücretsiz yemek, içecek, iletişim desteği ve bekleme süresine göre konaklama talep etme hakkı vardır.

              •            3 saatten fazla gecikme: Yolcu, uçuş mesafesine bağlı olarak 250 Euro’dan 600 Euro’ya kadar tazminat talep edebilir.

              •            5 saatten fazla gecikme: Yolcunun uçuşu iptal ettirme ve bilet ücretinin iadesini talep etme hakkı vardır.

Bu tazminat, sadece hava durumu gibi olağanüstü durumlar haricindeki gecikmelerde geçerlidir.

 

Montreal Sözleşmesi’ne Göre Uçuş Gecikmesi

Montreal Sözleşmesi 19. maddeye göre, taşıyıcının gecikmeden dolayı sorumlu olması için zararın yolcu tarafından belgelenebilir olması gerekir. Mahkeme, yolcunun fiili zararlarını (örneğin otele geç giriş, önemli bir iş toplantısını kaçırmak, transfer masrafları gibi) fatura ve diğer belgelerle ispat etmesini bekler. Ancak bazı kararlar, manevi zararın da tazminat kapsamında değerlendirilebileceğini göstermektedir.

 

Yargıtay 11. HD, E. 2022/1105 K. 2023/1954, T. 21.03.2023:

 

“Yolcunun önemli bir iş görüşmesini kaçırması neticesinde oluşan zarar, somut belgelerle ortaya konulduğu takdirde tazminat kapsamına alınmalıdır.”

 

2. Bagaj Kaybı, Hasarı ve Gecikmesi Durumunda Haklar

Bagaj Kaybı

21 gün içinde teslim edilmeyen bagaj kayıp kabul edilir. Montreal Sözleşmesi’nin 17. maddesine göre havayolu şirketi, yolcuya 1.288 SDR’ye kadar tazminat ödemekle yükümlüdür.

Yargıtay kararlarına göre bu zarar sadece bavul değil, içindeki eşyalar için de ispat edildiği takdirde talep edilebilir.

 

Yargıtay 11. HD, E. 2019/3401 K. 2020/4857, T. 05.11.2020:

“Valiz içinde bulunduğu iddia edilen eşyaların bedeli, makul ölçülerde hesaplanarak değerlendirmeye alınmalıdır.”

 

Bagaj Gecikmesi

Bagaj varış noktasında hemen teslim edilmemiş, ancak birkaç saat ya da gün sonra yolcuya ulaştırılmışsa bu gecikme sayılır. Gecikme nedeniyle yapılan harcamalar (diş fırçası, kıyafet, ilaç vs.) fatura ile belgelenirse tazminat alınabilir.

 

Bagaj Hasarı

Bagaj fiziksel olarak zarar görmüşse, yolcu en geç 7 gün içinde havayolu şirketine yazılı başvuruda bulunmalıdır. Ayrıca havaalanında PIR raporu (Property Irregularity Report) alınmalıdır.

 

Yargıtay 11. HD, E. 2018/1932 K. 2019/3246, T. 08.05.2019:

“Zarar gören valizin bir kısmı ya da tamamı kullanılamaz hale gelmişse, bu durum açıkça tazminat gerektirir.”

 

3. Tazminat Talebi İçin İzlenecek Yol

a) İlk Adım: Belgelerin Toplanması

              •            Uçuş kartı, e-bilet

              •            Bagaj fişi (barkodlu etiket)

              •            PIR raporu

              •            Harcamalara ilişkin faturalar

              •            Fotoğraflar (hasarlı valiz için)

b) Havayoluna Başvuru

Yazılı başvuru süresi:

              •            Hasar için 7 gün,

              •            Gecikme için 21 gün,

              •            Kayıp bagaj için uçuş tarihinden itibaren en geç 2 yıl içinde yapılmalıdır.

Başvurular, şirketin müşteri hizmetleri ya da web sitesi üzerinden yapılabilir. Cevap alınamazsa hukuki yollara başvurulmalıdır.

 

4. Dava Süreci ve Yargı Yolu

a) Arabuluculuk ve Tüketici Mahkemesi

Uçuşla ilgili talepler, tüketici ilişkisi kapsamında değerlendirilir. 2020 yılı itibarıyla 66.000 TL üzerindeki uyuşmazlıklar doğrudan Tüketici Mahkemesi’ne, altındaki uyuşmazlıklar ise önce Tüketici Hakem Heyetine götürülmelidir.

 

b) Yetkili Mahkeme

Türk hukukuna göre davalar:

              •            Havayolunun merkezinin bulunduğu yerde,

              •            Yolcunun ikametgahında,

              •            Varış noktasında açılabilir.

 

c) Yargıtay’ın Yerleşik Görüşü

Yargıtay 11. HD, E. 2020/2145 K. 2021/4056, T. 22.06.2021:

“Uluslararası sözleşmeler ile Türk mevzuatı arasında çatışma varsa, yolcu lehine olan hükümler uygulanmalıdır.”

 

5. Uygulamada Sık Karşılaşılan Sorular

a) “Bavulun içinde çok değerli eşyalar vardı, bunlar için tazminat alabilir miyim?”

Cevap: Havayolları genellikle bagaj içinde nakit para, mücevher veya elektronik eşya taşınmasını tavsiye etmez. Ancak içeriğin makul değerde olması ve ispat edilebilmesi durumunda tazminat mümkündür.

 

b) “Tazminat başvurumu ne kadar sürede sonuçlandırırlar?”

Cevap: Başvuruların yanıt süresi şirketten şirkete değişmekle birlikte genellikle 30 gün içinde dönüş yapılır. Ancak sonuç alınamaması halinde dava açma süresi Montreal Sözleşmesi’ne göre 2 yıldır.

 

Sonuç: Hakkınızı Aramaktan Çekinmeyin

 

Uçuş gecikmesi, bagaj kaybı ve hasarı gibi olaylar yalnızca sinir bozucu değil, aynı zamanda maddi zararlara da yol açabilir. Ancak yolcular, Montreal Sözleşmesi, AB mevzuatı ve Türk hukukuna göre önemli haklara sahiptir. Belgelerinizi toplayarak haklarınızı kullanmaktan çekinmeyin. Özellikle bu alanda uzman bir avukat aracılığıyla yapılacak başvurular çok daha hızlı ve etkili sonuç verebilir.

 

Anahtar Kelimeler:

uçuş gecikmesi tazminatı, valiz kaybı dava, bagaj hasarı tazminat, AB uçuş tazminatı, hava yolu hukuku, yolcu hakları, Yargıtay valiz kararı